Mirjam de Haan Gewichtsconsulent

Emotie-eten is een echt vrouwen probleem….denken veel vrouwen. De praktijk wijst anders uit, al komt emotie-eten meer voor bij vrouwen dan bij mannen. In mijn praktijk kom ik regelmatig  mannen tegen die emotie-eten. Lijnen heeft  bij hen geen schijn van kans. Sterker nog, elke lijnpoging wordt een nieuwe frustratie.  Het overwinnen van emotie-eten, dat is de oplossing.

Wat is emotie-eten nu precies? Het woordenboek vertaalt emotie als ‘gemoedsberoering’. Emotie eten is eten; niet omdat het lichaam daarom vraagt maar om gevoelens die ongemakkelijk zijn, even niet te hoeven voelen. Behoefte aan emotioneel eten ontstaat plotseling. Dat kan op elk moment van de dag. Zoet en vet zijn het meest gewild.

Er zijn vier basis emoties: boosheid, angst, verdriet en blijheid. Bij emotie eten gaat het bijna altijd om de 3 negatieve emoties. Gevoelens als irritaties, verbazing, spijt en jaloersheid zijn van deze baisiemoties afgeleid. Natuurlijk kunnen ook positieve emoties je aanzetten tot eten maar onderzoek wijst uit dat daar geen overgewicht uit voortkomt.

Een voorbeeld. Dick komt gefrustreerd uit zijn werk. Er zijn een aantal zaken die niet goed lopen. Dick is niet gewend om zich hierover te uiten en houdt het voor zichzelf.  De frustraties stapelen zich al een poosje op maar hij houd ze voor zichzelf. ’s Avonds achter de TV eet hij een hele zak borrelnoten op.

Oorzaken.

Emotie-eten kan een aantal verschillende oorzaken hebben. Ik noem er hier een paar.

1. In onze cultuur mogen jongens (en soms ook meisjes) hun emoties lang niet altijd uiten. Huilen is voor baby’s, boosheid is destructief, verdriet is slap en angst is kinderachtig, wordt er nogal eens gezegd. Een kind dat dit soort opmerkingen regelmatig hoort, kan de overtuiging ontwikkelen dat dit waar is en zich ernaar gaan gedragen. In dat geval worden emoties weggestopt.
2. Prof.Dr T. van Strien doet al jarenlang onderzoek naar overgewicht en emotie-eten. In een indrukwekkende toespraak legt zij een relatie tussen overgewicht en angst waarbij emotie-eten het verbindende element is. (van Strien, 2013). Zowel angst als overgewicht komen de laatste decennia steeds meer voor. Angst veroorzaakt stress. Als een kind bloot staat aan chronische stress door bijvoorbeeld echtscheiding of psychologische druk, kan er onveilige hechting plaatsvinden. Als gevolg daarvan treden er in de hersenen veranderingen op! Een gevolg daarvan is o.a. dat het kind meer gaat eten bij stress i.p.v. minder.

De huidige groei van het aantal emotie-eters en de toenemend aantal mensen dat onveilig gehecht is, ondersteunt haar onderzoek.

3. Opvoeding speelt ook een belangrijke rol. Moeders die hun kinderen troosten met snoep, geven daarmee de boodschap dat snoep troost. Met alle gevolgen van dien. En…ook mannen willen wel eens getroost worden….
4. Nog één oorzaak die nogal eens bij mannen voorkomt, wil ik noemen: leegte. Dit kan een spirituele leegte zijn of het gemis aan iets of iemand. Overvolle agenda’s, de afleiding van de TV of het café kunnen onderliggende behoeften en verlangens verbergen.

Oplossingen.

Het overwinnen van emotie-eten is niet gemakkelijk. Gewoontes zitten nu eenmaal vast in onze hersenen verankert. Maar het kan wel! De oplossing bestaat uit het weer toe laten van negatieve gevoelens. Het herkennen van die emoties is de eerste stap. Vervolgens stel je jezelf de vraag: Waarom ben ik onrustig? Welke gedachten zetten me nu aan tot eten? Als  acceptatie volgt (dit hoort bij het leven, dit gevoel mag er zijn, ook nu bij mij) , kun je het loslaten ( nu voelt het heel onaangenaam maar ik kan het dragen en het gevoel verdwijnt ook weer). In het ondergenoemde zelfhulpboek worden deze stappen verder uitgelegd.

Welke hulp en wanneer?

Niet iedereen kan zijn emoties voelen en er woorden aan geven. Dat maakt het overwinnen van emotie-eten nog moeilijker. Professionele hulp van een psycholoog of therapeut is dan noodzakelijk. Ook als er trauma’s aan emotie-eten ten grondslag liggen, is professionele therapeutische hulp de aangewezen weg.

Soms gaat het probleem ook minder diep en laat het zich oplossen door het ontwikkelen van inzicht en grip op de stappen die je kunt nemen om uit de vicieuze cirkel van emotie-eten te komen. In dat geval kunnen zelfhulpboeken en de hulp van een geschoolde gewichtsconsulent of diëtist  een goede mogelijkheid zijn.

 

Bronnen:

van Strien(2013) Oratie Tatjana van Strien, 17-18

Zelfhulpboek:

Kortink, G. Noordenbos, Uit de ban van emotie-eten, Utrecht/Antwerpen, Kosmos, 2011

Afvallen staat op nummer 1 van goede voornemens voor 2017. Nu wordt Nederland slank, zou je denken. De praktijk leert iets anders. Diverse onderzoeken wijzen uit dat aan het eind van januari nog maar 50 % met zijn goede voornemen bezig is. Uiteindelijk haakt meer dan 80% af. Wat gaat er mis?

Goede voornemens werken zo slecht doordat wij meestal zonder goed plan beginnen. We denken met wilskracht wonderen te kunnen verrichten. Waar een wil is, is een weg, zo leerden we. Maar helaas blijkt dat niet helemaal zo te werken. Onze  wilskracht is beperkt. Velen haken af als het moeilijk wordt of niet meer weten hoe het verder moet. Beter is het om te beginnen bij de oorzaak van het probleem.  Als je namelijk weet waarom je een probleem (met voeding) hebt, kun je een plan maken.

Zo maak je een stappenplan dat wel werkt:

1. Stel jezelf dus een klein, haalbaar eerste doel en schrijf het op zonder het woord “niet” in je doel te gebruiken. Met andere woorden, wat wil je bereiken? Deel je doel met mensen die dichtbij je staan. Zij kunnen je aanmoedigen als het even niet zo makkelijk gaat.
2. Bedenk vervolgens  een strategie: Hoe ga je het aanpakken? Ga voor oplossingen die jou zo min mogelijk energie kosten.  De kans dat je kleine successen boekt, die je vervolgens motiveren om verder te gaan, is groot. Als je er dan ook nog plezier in krijgt, is de kans op een lange termijn oplossing heel groot!
3. Veroordeel jezelf niet als het even niet lukt. Elk moment van elke dag is een mooi moment om het nog eens te proberen.

Je zult ervaren dat op deze manier de kans van slagen veel groter wordt. Zo hoef je niet te wachten tot je op  1 januari 2018 weer voldoende moed verzameld hebt voor een volgende poging.

We maken per dag gemiddeld 200 voedingskeuzes. Gemiddeld 70%  daarvan is impulsief! Geen best bericht als je af wilt vallen of gezonder wilt gaan eten. In dat geval zul je die 70% flink moeten verlagen. Gelukkig zijn er allerlei tools om dat te doen. Als je bijvoorbeeld moe bent of druk of je hebt veel aan je hoofd, schakel je gemakkelijk terug op je automatische piloot en dus in oude gewoontes. Na een goede nachtrust gaat kiezen al veel beter. Ook  voldoende tijd om na te denken bij je keuzes en je eetmomenten voor te breiden, helpen je goed op weg. Maak het je zo gemakkelijk mogelijk. Als je alleen gezonde producten in huis hebt, neem je ze bijna als vanzelfsprekend.